Το πολιτικό πόκερ για τα ‘κόκκινα’ δάνεια

Το δικαίωμα πλειστηριασμών των τραπεζών για εκποίηση των ακινήτων που έχουν προσημειωθεί για εξασφαλίσεις δανείων που έχουν χορηγηθεί, απελευθερώνεται την 1η Ιανουαρίου του 2015, γεγονός που προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη πίεση στην κυβέρνηση για τον τρόπο που θα επιλέξει να γίνει η διαχείριση των «κόκκινων» δανείων των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων.

 Το μέτρο της απαγόρευσης των πλειστηριασμών που ισχύει έως τις 31 Δεκεμβρίου του

τρέχοντος έτους θα αντικατασταθεί με τα κριτήρια που θα θέτει ο «κώδικας δεοντολογίας» και οι «ελάχιστες δαπάνες διαβίωσης» που θα καταρτίσει έως το τέλος του χρόνου η Τράπεζα της Ελλάδος.

Ο «κώδικας δεοντολογίας» αφορά τη συμπεριφορά που θα πρέπει να έχουν οι δανειολήπτες και οι τράπεζες, αλλά και τους τρόπους ρυθμίσεων, κλπ.

Οι «ελάχιστες δαπάνες διαβίωσης» αφορούν το όριο εισοδήματος που θα πρέπει να έχει ένα νοικοκυριό, πάνω από το οποίο αυξάνονται οι υποχρεώσεις των δανειοληπτών προς τις τράπεζες.

Οι νέοι κανόνες αφορούν μόνο την προστασία α' κατοικίας και στα κριτήρια θα συνεκτιμώνται όλα τα περιουσιακά στοιχεία του νοικοκυριού ή του επιχειρηματία, καθώς και οι καταθέσεις τους, σε όποιο τραπεζικό σύστημα του κόσμου και αν έχουν «ταξιδέψει». Οποιο νοικοκυριό δεν εντάσσεται σε αυτά τα κριτήρια, τα ακίνητα που αντιστοιχούν σε εξασφαλίσεις των τραπεζών θα πλειστηριάζεται.

Γι΄ αυτό, σε ένα δυσμενές οικονομικό περιβάλλον όπως είναι αυτό της χώρας μας, το πρόβλημα της διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων αναδεικνύεται ως βαθιά πολιτικό και λιγότερο οικονομικό ή λογιστικό.

Διευκόλυνση
Η αξιωματική αντιπολίτευση έχει ήδη πάρει σαφή θέση για το πώς προτίθεται να αντιμετωπίσει τη μάστιγα αυτή, καθώς έχει εκπονήσει ένα συγκεκριμένο και ολοκληρωμένο σχέδιο σύμφωνα με το οποίο το κόστος του θα μοιραστεί μεταξύ κράτους, τραπεζών και δανειολήπτη.

Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για τη διαχείριση «κόκκινων» δανείων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, βασίζεται στη δημιουργία ενός ενδιάμεσου δημόσιου φορέα διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους που θα θέσει αντικειμενικά κοινωνικά κριτήρια για τη διευκόλυνση των πραγματικά αδύνατων ομάδων όσον αφορά τους ιδιώτες και τις επιχειρήσεις, ενώ παράλληλα θα παίξει και τον ρόλο ενός «δημόσιου distress fund».

Στο σκέλος αυτό, δηλαδή του δημόσιου distress fund, στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ εκτιμούν ότι με τη σωστή διαχείριση θα μπορούσε να είναι κερδοφόρος και να εκμεταλλευτεί τα κέρδη που θα προκύψουν, για την υλοποίηση περαιτέρω ενεργειών στήριξης των οικονομικά αδύνατων ομάδων της ελληνικής κοινωνίας. Η κυβέρνηση αναμένεται να ανοίξει τα δικά της «χαρτιά» περί τα μέσα Αυγούστου. Στο μεταξύ, οι παρασκηνιακές διαβουλεύσεις είναι πλούσιες.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το υπουργείο Ανάπτυξης συντάσσεται με τη δημιουργία ενός δημόσιου φορέα που θα διαχειρίζεται τα μη εξυπηρετούμενα στεγαστικά και επιχειρηματικά δάνεια, παρέχοντας πιο ευνοϊκές ρυθμίσεις από αυτές των τραπεζών, δίνοντας παράλληλα χρόνο σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις να ανακάμψουν από τη μάστιγα της 6ετούς ύφεσης.

Λίγη σημασία έχει πώς θα «βαπτιστεί» ο δημόσιος φορέας, όπως π.χ. distress fund ή οτιδήποτε άλλο.

Οι ίδιες πηγές αναφέρουν στο «Εθνος της Κυριακής», η λύση αυτή έχει συζητηθεί στο Μέγαρο Μαξίμου το οποίο έχει εκφραστεί θετικά. Αλλες πηγές ωστόσο, αναφέρουν ότι τόσο η τρόικα όσο και η Τράπεζα της Ελλάδος δεν είναι σύμφωνες σε μία τέτοια προοπτική καθώς η χώρα μας δεν έχει τα κεφάλαια που απαιτούνται για τη δημιουργία ενός τέτοιου δημόσιου φορέα. Για τη δημιουργία ενός δημόσιου φορέα διαχείρισης «κόκκινων» δανείων, θα πρέπει να εξευρεθεί χρηματοδότηση και σύμφωνα με την αξιωματική αντιπολίτευση υπάρχουν τρεις πηγές που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν συνδυαστικά.

Η πρώτη είναι τα διαθέσιμα κεφάλαια του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ύψους περί τα 11 δισ. ευρώ. Η άλλη πηγή είναι τίτλοι του ευρωπαϊκού ταμείου στήριξης (EFSF/ESM) που θα αύξαναν ωστόσο το δημόσιο χρέος. Και η τρίτη, είναι τίτλοι που θα έχουν εγγυήσεις τις εξασφαλίσεις των δανείων (ακίνητα). Παράλληλα, σύμφωνα με στελέχη τραπεζών, θα μπορούσαν και οι τράπεζες να συμβάλουν στη χρηματοδότηση του δημοσίου φορέα, όπως και άλλες επιχειρήσεις ή φορείς που θα αποσκοπούσαν σε ενδεχόμενο κέρδος που θα είχε η δραστηριότητά της.

Κεντρική απόφαση
Ποια λύση θα προαχθεί καθώς και οι προϋποθέσεις της αφορά την κυβερνητική πολιτική και όχι εποπτικούς φορείς ή τις ίδιες τις τράπεζες, λένε οικονομικοί και τραπεζικοί αναλυτές, οι οποίοι επισημαίνουν ακόμη ότι σε όλες τις χώρες που εφαρμόστηκαν δραστικές λύσεις, η απόφαση ήταν κεντρική. Επισημαίνουν ακόμη ότι η χάραξη μίας τέτοιας πολιτικής αφορά μόνο την κυβέρνηση διότι στην ουσία αφορά το μέγεθος δυνατοτήτων ανάπτυξης της χώρας. Ωστόσο, η απόφαση αυτή θα πρέπει να ληφθεί έπειτα από βαθιά εξέταση δύο βασικών παραμέτρων και δύο κινδύνων.Η πρώτη παράμετρος αφορά το αν η κυβερνητική πρόθεση είναι να μπουν κοινωνικά κριτήρια στη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων.

Και η δεύτερη είναι αν το κόστος για τη λύση που θα προαχθεί είναι μεγαλύτερο από το κοινωνικό (με το κλείσιμο των επιχειρήσεων και τους πλειστηριασμούς των ακινήτων των νοικοκυριών και των εταιρειών που θα γίνει με την απελευθέρωση των πλειστηριασμών), αλλά και το οικονομικό που αφορά την επανεκκίνηση της οικονομίας, την ενίσχυση της απασχόλησης, τη βελτίωση των δημοσίων εσόδων, κλπ.

Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ
Ξένα funds παζαρεύουν «πακέτα» για να τα βγάλουν στο σφυρί

Οι κίνδυνοι που θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπ' όψιν για τη διαχείριση του προβλήματος είναι η πώληση των μη εξυπηρετούμενων δανείων από τις 4 συστημικές τράπεζες σε διεθνή distress funds και οι πλειστηριασμοί των ακινήτων των δανείων αυτών από το 2015. Ο κίνδυνος αυτός δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί, καθώς η διεθνής πρακτική επιτρέπει τις πωλήσεις ενεργητικού και ιδίως, εφόσον ο δανειολήπτης (ιδιώτης ή επιχείρηση) έχει υπογράψει ότι συναινεί να διαχειριστεί στο μέλλον άλλος φορέας το δάνειό του, εκτός από την τράπεζα που έχει υπογράψει τη σύμβαση ο δανειολήπτης.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ήδη πολλά τέτοια funds έχουν πλησιάσει τις ελληνικές τράπεζες προκειμένου να διαπραγματευτούν αγορές δανείων και μάλιστα στα επίπεδα του 7-10% της αξίας των δανείων.

Η τιμή εξαγοράς ενός δανείου πάντα εξαρτάται από τις εξασφαλίσεις που είναι συνδεδεμένες με αυτό, από το αν είναι προβληματικό, ρυθμισμένο, κόκκινο κ.λπ.

Ο «δρόμος» αυτός αποτελεί μια εναλλακτική για τις τράπεζες που επιθυμούν να διορθώσουν τον ισολογισμό τους και αφορά κυρίως τα δάνεια εκείνα που έχουν εγγράψει τη συνολική ζημία ή μέρος αυτής στους ισολογισμούς τους (προβλέψεις). Το κράτος δεν θα μπορούσε να αποτρέψει μία τέτοια διεθνή τακτική, τη στιγμή μάλιστα που η τρόικα και κυρίως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα επιθυμεί να μειώσουν το ενεργητικό τους, δηλαδή τα περιουσιακά τους στοιχεία (απομόχλευση) προκειμένου να βελτιώσουν τα «νούμερα» στους ισολογισμούς τους.

Ελένη Κομίνη