Πόσο ψήλωσαν οι Ελληνες τα τελευταία 100 χρόνια;

Νέα έρευνα δείχνει πόσο ψηλώσαμε όλοι μέσα σε έναν αιώνα. Οι Ολλανδοί και οι Λετονές είναι σήμερα οι ψηλότεροι άνθρωποι στον κόσμο. Οσο για τους Αμερικανούς, έπεσαν από την 1η θέση το 1960 στην 37η το 2014! Εμείς πάλι, δεν τα πήγαμε καθόλου άσχημα.

Η έρευνα έγινε από το Imperial College του Λονδίνου και αφορά άντρες και γυναίκες 18 ετών σε 200 χώρες στο διάστημα μεταξύ 1914 και 2014. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στις 26

Ιουλίου στην ιατρική επιθεώρηση eLife από τη διεθνή ένωση επιστημόνων NCD Risk Factor Collaboration – η ένωση αυτή περιλαμβάνει 800 επιστήμονες από τον κλάδο της υγείας σε όλο τον κόσμο. Για τη συγκεκριμένη έρευνα οι επιστήμονες ανέτρεξαν σε 1500 πηγές, συμπεριλαμβανομένων κρατικών μελετών υγείας αλλά και στρατιωτικών δεδομένων.

Δεν χρειάζεται έρευνα, φυσικά, για να δούμε πως εμείς είμαστε ψηλότεροι από τους γονείς μας και πως εκείνοι είναι με τη σειρά τους ψηλότεροι από τους δικούς τους γονείς. Ναι, αλλά πόσο πιο ψηλοί;

Οι Ελληνες ψηλώσαμε κατά 14 περίπου εκατοστά. Καλό νούμερο, έτσι; Πιο συγκεκριμένα η δεκαοχτάχρονη Ελληνίδα το 1914 είχε ύψος κατά μέσο όρο 150,6 εκατοστά, ενώ το 2014 έφτασε τα 164,9. Ψήλωσε δηλαδή κατά μέσο όρο 14,3 εκατοστά. Τη μεγαλύτερη διαφορά στις γυναίκες όλου του κόσμου, την έχουν, στο ύψος, οι Νοτιοκορεάτισσες, οι οποίες ανέβηκαν κατά 20 εκατοστά! Από 142,2 σε 162,3 εκατοστά. Οσον αφορά τους άνδρες, το ρεκόρ έχουν οι Ιρανοί που ψήλωσαν κατά 16,5 εκατοστά – από 157,1 σε 173,6 εκατοστά.

Διατροφή, Υγιεινή, Περίθαλψη» – αυτό είναι το τρίπτυχο, σύμφωνα με τους επιστήμονες, στο οποίο οφείλεται η αύξηση του ύψους σε κάθε μία χώρα. Και όταν το ύψος δεν αυξάνεται, σημαίνει πως οι συνθήκες ζωής και υγιεινής παρέμειναν στάσιμες ή χειροτέρεψαν.

Για παράδειγμα οι Σουηδοί το 1914 ήταν οι ψηλότεροι άνθρωποι στον κόσμο. Οι Ολλανδοί όμως ανέβηκαν από τη 12η θέση στην 1η με μέσο όρο ύψους τα 182,5 εκατοστά. Και οι Λετονές μετακινήθηκαν στην 1η θέση το 2014 από την 28η το 1914 – με μέσο όρο ύψους τα 169,8 εκατοστά.

Σύμφωνα με τον ερευνητή του Imperial College Τζέιμς Μπρένθαμ «Ολοι οι άνθρωποι ανεξαρτήτως φυλής, έχουν μία τάση προς το ύψος από γενιά σε γενιά. Ωστόσο αυτό που παίζει μεγαλύτερο ρόλο στην αύξηση, όπως έδειξε η έρευνα είναι το τρίπτυχο “Διατροφή, Υγιεινή, Περίθαλψη”. Αν όλοι οι λαοί βίωναν τις ίδιες συνθήκες ως προς αυτούς τους τρεις παράγοντες, οι διαφορές μεταξύ τους στο ύψος δεν θα ήταν τόσο μεγάλες».

Παράξενο να σκεφτείς πώς ο Σουηδός θα είχε το ίδιο ύψος με τον Βιετναμέζο, αν οι συνθήκες ζωής τους ήταν ανάλογες, αλλά πάλι… ο ένας μεγαλώνει στα πούπουλα και ο άλλος μέσα στη λάσπη των ορυζώνων.

Ετερος ερευνής, ο Ελιο Ριμπόλι, ο οποίος είναι και ο διευθυντής της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Imperial College, δηλώνει σχετικά με τα αποτελέσματα: «Τα καλά νέα είναι πως μαζί με το ύψος, αυξάνεται και το προσδόκιμο ζωής. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη μείωση των καρδιακών παθήσεων καθώς αυξάνεται το ύψος. Όμως προσοχή… οι ψηλότεροι άνθρωποι ενώ τείνουν να έχουν καλύτερη μόρφωση και υψηλότερους μισθούς, δυνητικά εμφανίζουν και περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν κάποιες μορφές καρκίνου».

Επίσης τα αποτελέσματα δείχνουν πως σε όλες μα όλες τις χώρες οι άνδρες είναι ψηλότεροι από τις γυναίκες, αλλά και πως τις δέκα πρώτες θέσεις στο ύψος έχουν Ευρωπαϊκές χώρες. «Σε αυτό έπαιξε σίγουρα ρόλο το Εθνικό Σύστημα Υγείας και το Σύστημα Κοινωνικής Πρόνοιας τα οποία έχουν αναπτυχθεί τον τελευταίο αιώνα στην Ευρώπη», σημειώνει ο ερευνητής Μπένθαμ.

Πώς ορίζεται αυτό πρακτικά; Σύμφωνα με τα λεγόμενα των επιστημόνων:

• Οταν ο άνθρωπος δεν επηρεάζεται ιδιαιτέρως από το φυσικό περιβάλλον ψηλώνει. Για παράδειγμα, όταν το παιδί μεγαλώνει σε σπίτι με θέρμανση καταναλώνει λιγότερη σωματική ενέργεια για να ζεσταθεί απ΄ότι αν μεγάλωνε σε σπίτι χωρίς θέρμανση – άρα ψηλώνει.
• Από τη στιγμή που κυκλοφόρησαν στο εμπόριο τα αντιβιοτικά, στα μέσα του 20ού αιώνα, ο άνθρωπος σώθηκε από ασθένειες που προκαλούν σωματική εξάντληση και καταναλώνουν πολύτιμη ενέργεια και έτσι ψήλωσε.
• Οταν βελτιώθηκαν οι συνθήκες υγιεινής, στις σύγχρονες κοινωνίες, περιορίστηκαν οι μολύνσεις και οι ασθένειες με υψηλό πυρετό, διάρροιες και εμετούς, οπότε οι θρεπτικές ουσίες παρέμεναν στον ανθρώπινο οργανισμό και έτσι ο άνθρωπος μπορούσε να ψηλώσει.

Ετσι μπορούμε πάνω-κάτω να καταλάβουμε γιατί οι πιο κοντοί άνδρες στον κόσμο (159,8 εκατοστά) ζουν στο Ανατολικό Τιμόρ και οι πιο κοντές γυναίκες (149,4 εκατοστά) ζουν στη Γουατεμάλα.

Από την άλλη όμως και οι… Αμερικανοί ενώ βρίσκονταν στην 1^η θέση σε ύψος το 1960, έπεσαν στην 37^η το 2014. Σύμφωνα με τους ερευνητές αυτό οφείλεται στην κακή ποιότητα διατροφής και στις μεγάλες κοινωνικές διαφορές.

Ανάλογη πτώση δείχνουν και πολλές χώρες της Αφρικής πάνω και κάτω από τη Σαχάρα. Το ύψος τον ανθρώπων στην Ουγκάντα και τη Νιγηρία, για παράδειγμα, έδειχνε τάσεις ανόδου στις αρχές του 20^ου αιώνα. Τα τελευταία χρόνια όμως η τάση είναι ξεκάθαρα αντίστροφη.

«Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις δύσκολες οικονομικές συνθήκες στις οποίες περιήλθε η Αφρική τη δεκαετία του 1980» γράφει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Σάσεξ στη Βρετανία, Αλεξάντερ Μοράντι. «Αυτό που πρέπει να θυμόμαστε πάντα και το οποίο αποδεικνύεται από την παρούσα έρευνα είναι πως το ύψος σε έναν λαό εξαρτάται εν πολλοίς από τη διατροφή και την υγεία στη χώρα, και είναι σε άμεση συνάρτηση με την οικονομία».