Ο Ερντογάν παίζει με τη φωτιά στην ΑΟΖ της Κύπρου

Να κατοχυρώσει «κατακτήσεις» στην Ανατολική Μεσόγειο (από την Κύπρο έως και το Καστελόριζο) που θα της επιτρέπουν να έχει μερίδιο-λόγο στη διαχείριση των ενεργειακών κοιτασμάτων της περιοχής (και μαζί στις... εξαγωγές ενέργειας προς την Ευρώπη) επιχειρεί η τουρκική πλευρά μέσα από ένα μπαράζ αλλεπάλληλων προκλήσεων, αμφισβητήσεων και παρελκυστικών πρωτοβουλιών.

Μιλώντας μάλιστα χθες στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης, ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί απείλησε με «σκηνικό έντασης» τον ερχόμενο Ιούλιο εάν η Κυπριακή Δημοκρατία προχωρήσει στις προγραμματισμένες γεωτρήσεις στο οικόπεδο 11 της κυπριακής ΑΟΖ.

Ξεκινώντας από τις 6 Απριλίου (με μια επίσημη ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ πλούσια σε απειλές), η Αγκυρα επιδίδεται σε όργιο κλιμακούμενων προκλήσεων. Αμφισβητεί ανοιχτά τα κυριαρχικά δικαιώματα εντός της κυπριακής ΑΟΖ, υποστηρίζοντας ότι αυτή «μερικώς κείται εντός των εξωτερικών ορίων της τουρκικής υφαλοκρηπίδας». Επιχειρεί μάλιστα να «διεθνοποιήσει» τις παράνομες αξιώσεις της με σχετική επιστολή προς τον ΟΗΕ (στις 12 Απριλίου). Στο ίδιο πλαίσιο, αναγγέλλει στρατιωτικές ασκήσεις με πραγματικά πυρά εντός της κυπριακής ΑΟΖ (ξεκινώντας από χθες και συνεχίζοντας σήμερα στα οικόπεδα 1, 6 και 7 νοτίως της Πάφου) καθώς και στα διεθνή ύδατα νοτίως του Καστελόριζου.

Φαινομενικά άσκοπες «βόλτες»

Παράλληλα, το τουρκικό σεισμογραφικό «Barbaros» βρίσκεται ήδη από την προηγούμενη εβδομάδα στον κόλπο της Αμμοχώστου κάνοντας «βόλτες» φαινομενικά άσκοπες αλλά βαθιά συμβολικές ως προς τα όρια (ή μάλλον τα μη όρια) των τουρκικών αμφισβητήσεων. Η περιοχή νοτίως της Πάφου επιλέχθηκε σκόπιμα από την Αγκυρα καθώς στα ίδια ύδατα ξεκίνησε να πραγματοποιεί έρευνες για φυσικό αέριο και το σεισμογραφικό «Ramform Hyperion» για λογαριασμό της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η περιοχή νοτίως του Καστελόριζου, από την άλλη, έρχεται να «κουμπώσει» στις τουρκικές επιδιώξεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Με το να αμφισβητεί άλλωστε την ύπαρξη υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ στο νησιωτικό σύμπλεγμα του Καστελόριζου (την επήρεια δηλαδή των συγκεκριμένων κατοικημένων νησιών στις θαλάσσιες οριοθετήσεις), η Τουρκία διεκδικεί θαλάσσια σύνορα με την... Αίγυπτο (μπαίνοντας σφήνα μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου) και μερίδιο στα κοιτάσματα της Μεσογείου.

.

Το καθεστώς Ερντογάν έχει εμφανιστεί κατά καιρούς να διεκδικεί μέρη των οικοπέδων 4, 5, 6, 7 και 1 της κυπριακής ΑΟΖ, αδιαφορώντας προφανώς για το γεγονός ότι σε κάποια από αυτά έχουν ήδη αδειοδοτηθεί για έρευνες ξένες εταιρείες. Στην επιστολή που κατέθεσε προ εβδομάδων στον ΟΗΕ, ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Τουρκίας στα Ηνωμένα Εθνη, Φ. Σινιρλίογλου, υποστηρίζει ότι το οικόπεδο 6 ανήκει στην τουρκική υφαλοκρηπίδα. Απειλεί μάλιστα να μην επιτρέψει «σε ξένες εταιρείες να πραγματοποιήσουν μη εξουσιοδοτημένες έρευνες υδρογονανθράκων και δραστηριότητες εξόρυξης» εκεί.

Ακριβώς τα ίδια έλεγε και το τουρκικό ΥΠΕΞ στην ανακοίνωση που είχε δώσει στη δημοσιότητα στις 6 Απριλίου, ότι δηλαδή «σημαντικό τμήμα του οικοπέδου 6 βρίσκεται εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας» και ότι η Αγκυρα «δεν πρόκειται ποτέ να επιτρέψει σε ξένες εταιρείες να φέρουν εις πέρας δραστηριότητες έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε περιοχές που τελούν υπό τουρκική δικαιοδοσία». Να σημειωθεί ότι το οικόπεδο 6 έχει παραχωρηθεί για έρευνες στην ιταλογαλλική κοινοπραξία ENI-Total.

Οι τουρκικές προκλήσεις κλιμακώνονται προφανώς ως «αντίποινα» αλλά και ως «ανάχωμα» στους ενεργειακούς σχεδιασμούς Ελλάδας και Κύπρου, οι οποίοι ωστόσο προχωρούν κανονικά. Η γαλλική Total θέλει να ξεκινήσει γεωτρήσεις στο τεμάχιο 11 τον ερχόμενο Ιούλιο και στο τεμάχιο 6 μέσα στο 2018 (σε συνεργασία με την ιταλική ENI στο 6).

Η στάση της Αγκυρας
Η Αγκυρα από την πλευρά της «τρέχει» να προλάβει, συνδέοντας μάλιστα τη διαπραγμάτευση στο Κυπριακό με τις εξελίξεις στον χώρο της ενέργειας, και όλα αυτά με χρονικό ορίζοντα τον Ιούλιο, οπότε αναμένονται και οι πρώτες γεωτρήσεις. «Μέχρι τον Ιούλιο θα συνεχίσουμε την εποικοδομητική στάση μας με όλη την καλή μας πρόθεση» δήλωσε χθες ο Ακιντζί, απειλώντας ότι εάν δεν υπάρξει συμφωνία έως τότε, το ψευδοκράτος θα συνεχίσει την πορεία του ως «ΤΔΒΚ».

Η στόχευση των Τούρκων είναι πολλαπλή. Επιδιώκουν να ανασταλούν οι έρευνες και οι γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, να βάλουν χέρι στα κοιτάσματα και να αποκτήσουν λόγο στις ενεργειακές εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Ταυτόχρονα, ωστόσο, επιδιώκουν με αιχμή (και) τις απειλές στον χώρο της ενέργειας να εξασφαλίσουν μαξιμαλιστικά οφέλη (τέσσερις ελευθερίες της ΕΕ) και υποχωρήσεις στα εκκρεμή κεφάλαια του Κυπριακού. Επιχειρούν, μάλιστα, να εμπλέξουν τον ΟΗΕ ως «σύμμαχο» των τουρκικών επιδιώξεων. Ο Ακιντζί θέτει πλέον θέμα μεγαλύτερης εμπλοκής του ΟΗΕ, δρομολογώντας σκιές επιδιαιτησίας και αποκλίσεις από την «κυπριακής ιδιοκτησίας» διαδικασία.

Παράλληλα, τα τελευταία 24ωρα κυκλοφορούν φήμες για την προώθηση ενός νέου μοντέλου «χαλαρής ομοσπονδίας χωρίς κεντρική κυβέρνηση» στο Κυπριακό. Και όλα αυτά με στόχο να υπάρξει συμφωνία πριν από τον Ιούλιο -μήνα προγραμματισμένων γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ.

Η κυπριακή ψυχραιμία και οι σχεδιασμοί

Το «έργο» της τουρκικής προκλητικότητας στην κυπριακή ΑΟΖ δυστυχώς το έχουμε ξαναδεί, για τελευταία φορά την περίοδο μεταξύ Οκτωβρίου 2014 και Μαΐου 2015, με πρωταγωνιστή και τότε το ερευνητικό «Barbaros» (το οποίο έμελλε να επιστρέψει εδώ και λίγες ημέρες στην περιοχή ανατολικά της Αμμοχώστου). Πίσω στο παρόν, η κατάσταση στην ευρύτερη γειτονιά της Ανατολικής Μεσογείου δείχνει ωστόσο πολύ πιο εύθραυστη σε σύγκριση ακόμη και με το 2015, πράγμα που εγείρει πρόσθετες ανησυχίες.

Συνεχίζονται οι σχεδιασμοί
Η Κυπριακή Δημοκρατία από την πλευρά της (ο υπουργός Εξωτερικών Ι. Κασουλίδης, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Ν. Χριστοδουλίδης, ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος στον ΟΗΕ Κ. Κορνηλίου κ.α.) υπογραμμίζει την ανάγκη για ψυχραιμία και αυτοσυγκράτηση, διαμηνύοντας ότι δεν πρόκειται να παρασυρθεί από τις τουρκικές εντάσεις. Ξεκαθαρίζει, επίσης, ότι οι ενεργειακοί σχεδιασμοί της θα συνεχιστούν κανονικά σε πείσμα των όποιων τουρκικών αμφισβητήσεων.

Στο πλευρό της Λευκωσίας βρίσκονται, άλλωστε, πλέον όχι μόνο παραδοσιακοί σύμμαχοι όπως η Ελλάδα, αλλά και διεθνή επιχειρηματικά-ενεργειακά συμφέροντα (όλες οι εταιρείες-κολοσσοί που έχουν συνάψει συμφωνίες για έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ με την Κυπριακή Δημοκρατία). Ακριβώς μάλιστα αυτή η διεθνής εμπλοκή εκτιμάται ότι πλέον βάζει όρια και στην τουρκική προκλητικότητα. «Η Τουρκία καταγράφει διεκδικήσεις, αλλά έχει περιορισμένα περιθώρια αντίδρασης», δηλώνει χαρακτηριστικά στο «Εθνος» ο γενικός διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ Θάνος Ντόκος.

Ισραήλ, Κύπρος, Ελλάδα, Ιταλία και ΕΕ είχαν συνάντηση στις αρχές Απριλίου στο Τελ Αβίβ για την προώθηση του αγωγού EastMed (που θα στέλνει ισραηλινό φυσικό αέριο στην Ευρώπη χωρίς τη συμμετοχή της Τουρκίας). Η κυβέρνηση του Νίκου Αναστασιάδη προχώρησε εν συνεχεία στην υπογραφή συμφωνιών με πετρελαϊκούς κολοσσούς για την έναρξη ερευνών για υδρογονάνθρακες στα τεμάχια 6 (ΕΝΙ - Τotal), 8 (ΕΝΙ) και 10 (Εxxon Mobil - Qatar Petroleum) της κυπριακής ΑΟΖ. Για την περίσταση, είχε μάλιστα ταξιδέψει στη Λευκωσία και η Αμερικανίδα υφυπουργός Εξωτερικών για ζητήματα ενεργειακής διπλωματίας Ρόμπιν Ντάνιγκαν (δίνοντας με την παρουσία της το OK εκ μέρους της Ουάσιγκτον). Η Εxxon Mobil τυγχάνει άλλωστε όχι απλά αμερικανική αλλά άρρηκτα συνδεδεμένη με τον νυν Αμερικανό ΥΠΕΞ Ρεξ Τίλερσον που ήταν μέχρι πρότινος το αφεντικό της. Οσο για το ερευνητικό πλοίο «Ramform Hyperion», μόλις έπιασε δουλειά νοτίως της Κύπρου ξεκινώντας σειρά ερευνών στα οικόπεδα 1, 6, 7, 8, 9, 11 και 12 με ορίζοντα ολοκλήρωσης τα τέλη του ερχόμενου Αυγούστου.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΦΙΔΑΣ