Περί Καπιταλισμού – Κουμουνισμού και Περί του Τρόμου της Κολάσεως

(ἀπάντηση στήν ἐπιστολή τοῦ κ. Χρήστου Σαχπατζίδη μέ τίτλο:

«Ὑπέρ τῆς Δημοκρατίας ἤ περί ἀνέμων καί ὑδάτων;»)

Ἀξιότιμε κ. Χρ. Σαχπατζίδη,

Εὐθύς ἐξ ἀρχῆς θά ἤθελα νά σᾶς κάνω σαφές πώς γράφοντας τά παρακάτω, ὡς ἀπάντηση στό κείμενο-ἐπιστολή πού δημοσιεύσατε διαδυκτιακά σέ εὐάριθμα ἰστολόγια , δέν αἰσθάνομαι ἀπέναντί σας καμία δυσκολία καί καμία ἐχθρότητα. Πιστεύω ὅτι τό ἴδιο θά αἰσθάνεσθε κι ἐσεῖς.

Ἀν θά μοῦ ἐπιτρέπατε κάποιο ὁρισμό τῶν προϋποθέσεων, ἀπό τούς πάμπολλους, γιά τήν πολυσήμαντη ἔννοια τῆς δημοκρατίας, θά ἔλεγα πώς βασική προϋπόθεση τῆς δημοκρατίας εἶναι νά ἐκφραζόμαστε ἐλεύθερα, νά διαφωνοῦμε ἐλεύθερα καί νά μήν ἐχθρευόμαστε, φανερώνοντας ἔτσι καί τή μεγάλη ἐσωτερική μας ἐλευθερία καί δημοκρατία. Ἐπιπλέον, δέν θεωρῶ καθόλου ἀπίθανο στήν ἄλλη ζωή νά εἶμαι αὐτός πού θά σᾶς ζητᾶ νά μοῦ κομίσετε στάλες δροσισμοῦ στήν ὀδύνη τῆς κολάσεως, πού πιθανόν θά εὑρίσκομαι, ὅπως προφανῶς ὑπαινίσεσθε σέ κάποια σημεῖα τῆς ἐπιστολῆς σας.

Θά ἤθελα, ἐπίσης, νά σᾶς ἐξηγήσω ἀμέσως τό λόγο γιά τόν ὁποῖο προέταξα στήν πρώτη μου ἐπιστολή τό ὄνομα τοῦ κ. Ἀχτσιόγλου. Ἐν πρώτοις σαφῶς δήλωσα ὅτι «δέν γνωρίζω ἄν αὐτός ὑπῆρξε ὁ συντάκτης τοῦ ἐν λόγῳ κειμένου». Γιατί διαμαρτύρεσθε γράφοντας παραπλανητικά πώς «αὐθαιρέτως θεωρῶ ὡς τόν συγγραφέα τοῦ κειμένου τῶν 114» τόν κ. Ἀχτσιόγλου; Γιατί αὐτή ἡ ἀσυνέπεια; Ἐπίσης, πῶς καί σᾶς διέφυγε (ἕναν νομικό πού θά ἔπρεπε νά ἐξετάζει καί τίς λεπτομέρειες) ὅτι ἀμέσως μετά τό ὄνομα τοῦ κ. Ἀχτσιόγλου ἔγραψα «καί ὅλοι οἱ

ἀγαπητοί φίλοι καί συμπολίτες πού ὑπογράφετε τό κείμενο τῶν 114»; Ἄς εἶναι! Προέταξα, ὅμως, τό ὄνομα τοῦ κ. Ἀχτσιόγλου, περισσότερο λόγω τοῦ ὅτι τά e-mails τοῦ κειμένου τῶν «114», πού ἀπεστάλεισαν μέ μαζική ἀποστολή πρός 118 πρόσωπα (ἀπό αὐτούς ὑπέγραψαν οἱ 114), εἶχαν ἀποστολέα αὐτόν τόν ἴδιο! Ὅπως, ἐπίσης, εἶδα στό συνοδευτικό σημείωμα τοῦ e-mail πρός τούς «114» ὅτι ὁ συντάκτης του γράφει σέ α΄ ἑνικό πρόσωπο: «Είμαι σίγουρος πως αυτές οι σκέψεις απασχολούν όλους και όλες μας. Αν δεν έχετε αντιρρήσεις, μπορείτε να υπογράψετε το παρακάτω κείμενο, στέλνοντας μήνυμα thaxts@gmail.com...». Ἐνῶ δέν σᾶς διαφεύγει τίποτα ἀπό τά παραπάνω, σκόπιμα μοῦ καταλογίζετε ὑποτιμητική πρός τούς ὑπόλοιπους 113 συμπεριφορά καί πώς, τέλος, ἐκτίθεμαι αὐτοϋποτιμώμενος, «αφού παραμελώ βασικούς κανόνες διακριτικής συμπεριφοράς». Δυσκολεύομαι νά ἑρμηνεύσω τήν φαινόμενη εὐθιξία καί τήν ἀμηχανία σας!

Σαφῶς καί στό κείμενό μου «Περί δημοκρατικῆς εὐαισθησίας καί κλίματος δυσανεξίας» εκφράζω πολιτικές θέσεις, πράγμα πού ἴσως σᾶς δυσαρέστησε. Καυχῶμαι γι᾿ αὐτό. Καυχῶμαι γιά τό ὅτι οἱ θέσεις μου ὑπῆρξαν πολιτικές καί ὄχι κομματικές. Ὁ πολιτικός λόγος εἶναι αὐτός πού ὑπηρετεῖ τόν πολίτη, τήν ἀνάγκη τοῦ πολίτη γιά ἀληθινή κοινωνία, γιά ἔκφραση πολιτισμοῦ. Ὁ κομματικός λόγος ὑπηρετεῖ συμφέροντα, ἰδεοληψίες, ἀγκυλώσεις, προκατασκευασμένες φὀρμες, συχνά ἄσχετες μέ τή ζωή. Κομματισμός εἶναι τό ξεπούλημα τῆς συνείδησης σέ ἕνα κόμμα.

Ἀγαπητέ κ. Σαχπατζίδη, στ᾿ ἀλήθεια πιστεύετε πώς ὐπάρχει κάποιος σεμνός καί σοβαρός χριστιανός πού ἀναπαύεται καί συμφωνεῖ μέ ὅσα δήλωσε τόν τελευταῖο δύσκολο καιρό ὁ Μητροπολίτης Καλαβρύτων; Παρακαλῶ συγχωρεῖστε με ἀλλά νομίζω πώς στό πρόσωπο τοῦ Μητρ. Καλαβρύτων βρήκατε τήν εὐκαιρία, γιατί ἡ περίπτωση σᾶς παρέχει ὑλικό, γιά νά δικαιολογεῖτε τήν ἀντιεκκλησιαστική σας κριτική. Ἀπό τήν ἐπαφή μου μέ πλῆθος συνανθρώπων μου χριστιανῶν δέν συνάντησα οὔτε ἕναν πού ἐκφράζεται ἀπό τίς θέσεις του ἐν λόγῳ ἀρχιερέως. Γιά ἕναν χριστιανό αὐτά εἶναι αὐτονόητα. Δέν ἀκούσατε καθόλου νηφάλιες καί ήθικές

φωνές; Ἄν ὄχι, μή θυμώσετε καί πάλι, ἄν σᾶς πῶ πώς ἔχετε ἐπιλεκτική ἀκοή. Ὁ Μητροπολίτης Καλαβρύτων εἶναι γνωστός γιά τήν ἰδιορρυθμία του καί δέν ἐκφράζει κανέναν ἀπό τούς ὑπόλοιπους ἀρχιερεῖς. Δέν μπορῶ ἐδῶ νά μή σᾶς ρωτήσω: στή σημερινή κυβέρνηση δέν ὑπάρχουν ΄΄ἀρχιερεῖς΄΄ πού ἡ συμπεριφορά, οἱ δηλώσεις, οἱ ὕβρεις καί ὁ τρόπος τους εἶναι μισαλλόδοξος καί προκλητικός; (Δέστε, μάλιστα, ὅτι κάποιος καταδικάστηκε καί ἀπό τήν ἐπίσημη δικαιοσύνη). Τό ἦθος τους σᾶς ἐκφράζει; Ἄν ναί, λυπούμαστε βαθιά γιά τήν ἀντίληψή σας γιά τή δημοκρατία. Δέν διαβάσαμε πουθενά ἀπό κανέναν δημοκρατικό πολίτη τοῦ χώρου σας (καί ἐκ τῶν «114»), νά καταδικάζει τήν συμπεριφορά κομματικῶν ΄΄ἀρχιερέων΄΄ ὡς ἀνήθικη. Οὔτε ἀκούσαμε καί ἀπό αὐτόν τόν ΄΄προκαθήμενο΄΄ τῆς κυβέρνησης νά καταδικάζει τίς προκλητικές ἀκρότητες τῶν ἄμεσα συνεργατῶν του! Ἄν ὄχι, δηλαδή, ἄν δέν σᾶς ἐκφράζει ὁ τρόπος τους, τότε καταδικάστε τήν ἀνήθικη συμπεριφορά τους καί ἀφῆστε καί σέ μᾶς τό δικαίωμα νά μήν ἐκφραζόμαστε ἀπό κάποιο ἐκκλησιαστικό πρόσωπο, ὅπως τόν Μητροπολίτη Καλαβρύτων.

Γράφετε πώς ἀναγνωρίζετε «τη διαχρονικά συνεπή στάση της Εκκλησίας ως υποστηρικτή/παρακολούθημα τής αντικομμουνιστικής πολιτικής εξουσίας». Εἴχαμε πολλά παραδείγματα ὑπαρκτοῦ σοσιαλισμοῦ-κομμουνισμοῦ, ὅπου ἡ κομμουνιστική ἐξουσία δέν κατέστη ἀπάνθρωπος τύραννος τοῦ λαοῦ; Ἀναφέρετέ μας μερικά! Πόσα ἑκατομμύρια ἀντιφρονούντων σφαγιάσθηκαν στήν Σοβιετική Ἕνωση; Ἀπαντῆστε μας! Πόσοι στήν Κίνα, Β. Κορέα, Καμπότζη, Ἀφγανιστάν, Βιετνάμ, Αἰθιοπία, Γιουγκοσλαβία, Μοζαμβίκη, Ρουμανία, Βουλγαρία, Ἀγκόλα, Μογγολία, Ἀλβανία, Κούβα, Ἀν. Γερμανία, Τσεχοσλοβακία, Λάος, Οὐγγαρία, Πολωνία, Ὑεμένη; Καί μετά ἀπό αὐτά ἡ χριστιανική διδαχή δέν θά ἔπρεπε νά ἔχει συνεπή στάση στόν ἀντικομμουνισμό; Καπιταλισμός καί κομμουνισμός εἶναι οἱ δύο ὄψεις τοῦ ἴδιου νομίσματος πού ὀνομάζεται ἱστορικός ὑλισμός. Τά γνωρίζετε καλά αὐτά. Σχετικά μέ τήν πατρίδα μας, νομίζω πώς δέν σᾶς διαφεύγει ὅτι ἡ ἐπίσημη Ἐκκλησία εἶχε πάντοτε πνευματική ἀποστολή καί ἦταν παράγοντας ἐξισορρόπησης. Τήν ἀντικομμουνιστική προπαγάνδα στή χώρα μας κατά τόν 200

αἰώνα, τήν ἐξέφρασε μιά ἐξωεκκλησιαστική ὀργάνωση, ἡ μεγαλύτερη στήν ἱστορία τοῦ τόπου μας, πού εἶχε δράση ἀνεξάρτητη ἀπό τήν ἐπίσημη Ἐκκλησία, συχνά μάλιστα καί ἀνταγωνιστική. Εἶμαι σίγουρος πώς τά γνωρίζετε ὅλα τά παραπάνω. Γιατί, λοιπόν, κάνετε πώς τά ἀγνοεῖτε;

Τά ὅσα γράφετε στή συνέχεια ὡς πρῶτο κύριο μέρος τῆς ἐπιστολῆς σας μέ δυσκόλεψαν πολύ νά τά καταλάβω, ὅπως ἄλλωστε, δυσκόλεψαν καί πολλούς συμπολίτες μας, ὅπως μέ πληροφόρησαν. Γιατί αὐτός ὁ δαιδαλώδης καί σταυρολεξικός συλλογιστικός εἱρμός; Γιατί δέν θέλετε νά εἴμαστε πιό ἁπλοί «νά μάθουμε αὐτά τά λόγια πού᾿χουνε τόν ἴδιο βάρος σ᾿ ὅλες τίς καρδιές...»; Γιατί θέλουμε νά βασανίζουμε ἀνελέητα τόν ἀναγνώστη μας; Γιατί δέν ξεκινᾶτε ἀπό μία «ἐπίσκεψη τοῦ ὀνόματος» τῆς δημοκρατίας; Πρέπει νά μάθουμε νά συζητᾶμε. Ξαναγράφω, κουρασμένος: Μέ τό κείμενό μου πρός τούς «114» ἤθελα νά τονίσω τή μονομέρεια πού χαρακτήριζε τούς «114» σχετικά μέ τούς φόβους τους γιά ὑπονομεύσεις τῆς δημοκρατίας, νά ἐπισημάνω ἐπικίνδυνες γενικεύσεις καί ἁπλουστεύσεις, νά ἐκφράσω φόβο γιά τή συμβολή τέτοιων κακοσυνταγμένων κειμένων στό ἤδη ὑπάρχον τεταμένο κλίμα. Τέλος, νά ἐπεκτείνω τήν προσοχή μας σέ πλῆθος ἄλλων ὑπονομεύσεων πού σοβοῦν ἐδῶ καί δεκαετίες στόν πολιτικό καί κοινωνικό βίο στήν πατρίδα μας. Ἐσεῖς ὅλα αὐτά τά ἐκλάβατε ὡς ἀντιπολιτευτική στάση πρός τήν πρόθεσή σας καί δείξατε περίτρανα τήν ἰδιόρρυθμη ἀντίληψη πού ἔχετε γιά τή δημοκρατία. Δέν κατέκρινα τήν πρόθεση τοῦ κειμένου τῶν «114». Θά μποροῦσε, μέ κάποια προσοχή ἀπό μέρους σας, νά ἦταν μιά ἐξαίρετη κλήση γιά ἑνότητα καί κοινή ἐθνική στόχευση, πράγμα πού σήμερα ἀποτελεῖ τήν κατεξοχήν ἐθνική μας ἀνάγκη.

Ἄν τό δικό μου κείμενο «έδωσε τροφή για σκέψη σε εκείνους τους νέους ανθρώπους που μου απευθύνουν τα αγωνιώδη τους ερωτήματα» πραγματικά δέν ξέρω νά σᾶς ἀπαντήσω. Ἡ δημοκρατία δέν εἶναι μαθηματικά ἤ γεωμετρία· εἶναι ἕνα ἀστάθμητο κοινωνικό ἄθλημα. Δέν τό προσεγγίζουμε μέ βεβαιότητες καί ἀντικειμενοποιήσεις. Εἶναι ἐν πρώτοις τό ρίσκο μιᾶς ἐσωτερικῆς πάλης. Καί ὁ ἄνθρωπος, ἰδιαίτερα ὁ νέος, πού δέν ξεπούλησε τή συνείδησή του σέ κάποιο κόμμα

ἤ ὁποιοδήποτε ἐγκοσμιοκρατικό σύστημα, εἶναι ἕνα παλλόμενο μυστήριο πού ὠδίνει γιά νά γεννήσει ἐκπλήξεις ζωῆς. Οἱ νέοι ἄνθρωποι πού γνωρίζω μέ ἔκαναν νά σχηματίσω σοβαρά τήν βεβαιότητα πώς, ἀφοῦ ἀποστράφηκαν τίς ἀγκυλώσεις καί τά ἐσωτερικά ἀδιέξοδα τῶν δικῶν σας γενεῶν (παρακαλῶ συγχωρεῖστε με), καταφάσκουν σέ ἐπιθυμία γνήσιας ζωῆς. Ζωῆς ἐντελῶς ἀληθινῆς, ἐντελῶς διαφορετικῆς ἀπό τήν καρικατούρα ζωῆς πού τούς παρέδωσε ἡ δική σας διχασμένη γενιά μέ τά ὁποιαδήποτε παραταξιακά της χρώματα. Τά νέα αὐτά παιδιά μέ κάνουν νά χαίρομαι, ὅταν μπορῶ νά τούς ὑπηρετῶ.

Ἀλήθεια, κ. Σαχπατζίδη, πέρασε ποτέ ἀπό τόν νοῦ σας ἡ σκέψη, ἡ ὑποψία, ὁ αὐτοεξεταστικός λογισμός μήπως τά γαλάζια, τά πράσινα καί τά κόκκινα κοράκια πού ἔσμιγαν αἰσχρά μολεύοντας ἐδῶ καί δεκαετίες τήν ἱερή φωλιά τῆς δημοκρατίας, εἶναι αὐτά πού γέννησαν σήμερα τά πονηρά ἀβγά τοῦ φασισμοῦ, τοῦ ἐθνικισμοῦ, τοῦ χρυσαυγιτισμοῦ; Ὑποψιάζομαι πώς τέτοιες σκέψεις δέν πύρωσαν καθαρτικά ποτέ τό νοῦ σας. Καί τώρα κρώζετε πανικόβλητοι σάν τόν ὑποκριτή κόρακα πού κατηγοροῦσε τά ἀβγά του!

Σχετικά μέ ὅσα ἀναφέρετε στό δεύτερο μέρος τῆς ἐπιστολῆς σας, ὑπόθετω πώς θά γνωρίζετε ὅτι ὁ Γερμανός οἰκονομολόγος καί φιλόσοφος Φριντριχ Ἔνγκελς, ὁ βασικός εἰσηγητής, μαζί μέ τόν Κ. Μάρξ, τοῦ ἐπιστημονικοῦ σοσιαλισμοῦ καί τῆς ὑλιστικῆς ἀντίληψης τῆς ἱστορίας, ὑποστηρίζει πώς στή ζωή πού περιγράφεται στά κείμενα τῆς Καινῆς Διαθήκης ὑφίστανται σημεῖα προσέγγισης μέ τό ἐργατικό κίνημα. Πράγματι, στό βιβλίο Πράξεις τῶν Ἀποστόλων βλέπουμε πώς οἱ χριστιανοί ἦταν οἱ πρῶτοι πού μέ συνέπεια στή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ, ζοῦσαν μοιραζόμενοι τά ὑλικά τους ἀγαθά. Τοῦτο, ὅμως, λάμβανε χώρα στή χριστιανική λογική τοῦ «ὅ,τι μοῦ ἀνήκει νά τό θεωρεῖς καί δικό σου» καί ὄχι στήν κομμουνιστική λογική τοῦ «ὅ,τι σοῦ ἀνήκει τό θεωρῶ καί δικό μου». Ἡ διαφορά στίς δύο αὐτές ἀντιλήψεις ζωῆς εἶναι χαώδης. Ἡ πρώτη, ἡ χριστιανική, πηγάζει ἀπό αὐτοθυσιαστική ἀγάπη, ἐνῶ ἡ δέυτερη, ἡ κομμουνιστική, πηγάζει ἀπό ἐξουσιαστική ἐπιβολή, ἤ καί αὐθαιρεσία. Ἐπιπλέον, ὁ χριστιανισμός θέλει τό

ἀγαθό νά γίνεται ἀπό ἐλευθερία γιά νά ἔχει ἀληθινή ἀξία. Ὁ κομμουνισμός ἐπιβάλλει, ἀκόμη καί μέ τή βία, σύμφωνα μέ τούς μεγάλους θεωρητικούς του, τήν ἰσότητα χωρίς νά προϋποθέτει τήν καλλιέργεια καί τήν ἐλεύθερη κατάφαση τοῦ ἀνθρώπου. Τό ἄνθρωπολογικό καί ἠθικό χάσμα μεταξύ τῶν δύο στάσεων ζωῆς χαίνει ἀβυσσῶδες. Ὁ ἀνθρωπολογικός, μάλιστα, κανόνας ὁρίζει πώς ὅ,τι γίνεται μέ τήν βία καί δίχως ἠθική ἐλευθερία εἶναι καταδικασμένο σέ ὑποτροπή καί παλινδρόμηση. Ἡ ἱστορία τό ἀπέδειξε περίτρανα. Δέν «συνάδει μέ τήν χριστιανική μου ἠθική» ἡ ἐκμετάλλευση τῶν πολλῶν ἀπό τούς λίγους, ἀλλά δέν μποροῦμε νά συναντηθοῦμε μέ σᾶς στόν τρόπο πού θά πετύχουμε τήν ἀνατροπή αὐτῆς τῆς σχέσης. Ἡ Ἱστορία ἔδειξε ὅτι οἱ ἐκρηκτικές κοινωνικές ἀνισότητες ὁδήγησαν σέ αἱματηρές ἐπαναστάσεις, πού καί αὐτές, ὅμως, στηρίχθηκαν στήν ἀνελευθερία καί στό φόβο, ὥστε νά μήν ὑποστοῦν ἀνατροπή. Μόνη λύση ἀπομένει ἡ ἠθική τοῦ χριστιανισμοῦ πού, ὅπως φαίνεται, ἐσεῖς παραβλέπετε ἤ καί ἀγνοεῖτε!

Ἀγαπητέ κ. Σαχπατζίδη, μέ πείσατε πώς δέν σᾶς διαφεύγει τό ὅτι ὁ Μ. Βασίλειος καί ὁ Γάλλος πολιτικός καί οἰκονομολόγος Π. Ζ. Προυντόν ἀναφέρθηκαν στήν ἔννοια τῆς ἰδιοκτησίας διατυπώνοντας θέσεις μέ καταπληκτική ὁμοιότητα. Ὁ Γάλλος θεωρητικός τοῦ οὐτοπικοῦ σοσιαλισμοῦ ὑποστήριξε πώς «ἡ ἰδιοκτησία εἶναι κλοπή», ἐπειδή ἡ τάξη τῶν ἰδιοκτητῶν δίνει στόν ἑαυτό της τό ἀποκλειστικό δικαίωμα νά διαθέτει τά μέσα παραγωγῆς. Ὁ Μ. Βασίλειος ὅρισε πώς «κλοπή γάρ ἡ ἰδιάζουσα κτῆσις» ὁρίζοντας, ὅμως, τό ἦθος τῶν ἀρνησίκοσμων ἀσκητῶν τῶν πρώτων αἰώνων. Δηλαδή ὁ Μ. Βασίλειος τά ὅσα λέει περί τῆς ἰδιοκτησίας στό ἔργο του «Ἀσκητικαί διατάξεις» τά ἀπευθύνει στούς μοναχούς τῆς ἐποχῆς του. Ἐπίσης, τά ὄσα ἄλλα ἀναφέρει περί τῆς ἰδιοκτησίας στά ἔργα του «Λόγος Ἀσκητικός Β΄» καί «Ὅροι κατ᾿ ἐπιτομήν» ἀπευθύνονται καί πάλι στούς μοναχούς καί ἀσκητές τῆς ἐποχῆς του. Δέν τά λέει στούς χριστιανούς πού ζοῦν στόν κόσμο ἀπαγορεύοντάς τους κάθε μορφή ἰδιοκτησίας. Ἐξάλλου, ὅπως μᾶλλον θά γνωρίζετε, καί ὁ Γάλλος ἀναρχικός Π. Ζ. Προυντόν, τόν ὁποῖο ἐπικαλεῖσθε ὡς συνήγορό σας, ὑπῆρξε φανατικός ἐχθρός κάθε μορφῆς κρατικοποίησης καί ὅριζε τό δικαίωμα τῆς ἰδιοκτησίας ὡς «θρίαμβο τῆς

ἐλευθερίας», βλέποντας σέ αὐτή τή μόνη ἀληθινή ἐγγύηση ἐναντίον κάθε αὐθαιρεσίας τῆς δημόσιας ἐξουσίας. Ἀφοῦ, ἀγαπητέ μου κ. Σαχπατζίδη, τά γνωρίζετε αὐτά, γιατί θέλετε νά παραπλανηθοῦν οἱ ἀναγνῶστες μας μέ ἀποσπασματικές καί ἐπιλεκτικές ἀναφορές, θέλοντας νά κερδίσετε στίς ἐντυπώσεις καί ἀφήνοντας τό ἀκριβές τῶν ἀναφορῶν ἐκτός ἠθικῆς συνέπειας; Θά θυμώνατε, ἄν σᾶς ἔλεγα πώς ἡ στάση σας παρακολουθεῖται ἀπό μή ἠθικὀ ΄΄δικηγορισμό΄΄;

Τέλος πάντων. Πολλά ἀπό τά παραπάνω εἶναι θέματα πού ἀξίζουν ἕναν διάλογο καί μία ΄΄ἐπίσκεψη΄΄ ἀπό ὅλους μας. Κάτι τέτοιο, δηλαδή ἕνας διάλογος σέ εὐρύτητα βάσεως καί θεμάτων θά ἦταν πολύ ἐπιθυμητός ἀπό μέρους μου. Ἅλλωστε, αὐτό ἀκριβῶς μοῦ πρότεινε καί ὁ ἀγαπητός κ. Ἀχτσιόγλου σέ προσωπική του ἐπιστολή. Ὠστόσο, ὁμολογῶ πώς εἶμαι ἀρκετά ἐπιφυλακτικός, διότι ἀμφότεροι μοῦ παρείχατε εὐάριθμα, ὡστόσο δυνατά, δείγματα ἐγκλωβισμοῦ στόν ΄΄δικηγορισμό΄΄, πράγμα πού δέν ταιριάζει στό ἦθος μου καί στό ἦθος τῶν νέων ἀνθρώπων πού γνωρίζω καί πού θά ἐπιθυμοῦσαν πολύ καί αὐτοί ἕναν ἠθικό καί ἀξιοπρεπή διάλογο.

Προσπαθήσατε νά μέ τρομοκρατήσετε, ὅπως τίς ἐποχές τοῦ Μεσαίωνα, μέ τήν ἀπειλή «τῶν πιό σκοτεινῶν γωνιῶν στήν κόλαση». Τό φόβητρο αὐτό ὑπῆρξε τό πιό δυνατό ὅπλο σέ ὁλόκληρη τήν ἱστορία προκειμένου νά χειραγωγηθοῦν οἱ λαοί στά ἀνήθικα συμφέροντα τῶν δυνατῶν αὐτοῦ τοῦ κόσμου. Καί, δυστυχῶς, πέτυχε πολλά. Ὡστόσο, δέν μπορῶ νά δεχθῶ πώς τό παιχνίδι τῆς διαλεκτικῆς πάλης ἀνάμεσα στόν καπιταλισμό καί στόν μαρξισμό εἶναι κάτι πού ἀγγίζει τήν ψυχή μου. Θέλησα ἡ συνείδησή μου νά διέλθει ἀκέραια μέσα ἀπό τίς δύο αὐτές συμπληγάδες τοῦ ὑλισμοῦ καί νά εἶναι ἐλεύθερη γιά ἕνα ἄλλο εἶδος πλεύσης. Θά ἤθελα πολύ (ἄν μοῦ ἐπιτρέπετε, θά προσευχόμουν) σ᾿ αὐτήν τήν πλεύση νά εἴμαστε μαζί: ἐσεῖς, ὁ κ. Ἀχτσιόγλου, οἱ ὑπόλοιποι «112», ὅλοι οἱ συμπολίτες καί συμπατριῶτες μας, ὅλοι οἱ συνάνθρωποί μας, οἱ ἀπανταχοῦ ἐντός καί ἐκτός ὁποιωνδήποτε συνόρων. Τότε ἡ κόλαση θά καταργηθεῖ. Γιατί κόλαση εἶναι νά

βλέπεις τόν πλησίον σου ὡς ἀντίπαλο καί ὄχι ὡς κοινωνό τῆς ζωῆς σου, ὡς ἕνα κομμάτι ἀπό τή σάρκα σου, ὡς ἕνα κομμάτι ἀπό τήν ψυχή σου.

Ἀγαπητέ κ. Σαχπατζίδη, ἡ ἐμμονή σας στόν τρόμο τῆς κολάσεως μέ κάνει νά ὑποθέσω κάποια προβληματική, ἤ καί τραυματική ἀκόμη, κατηχητική ἀγωγή στά νεανικά σας χρόνια. Ὡστόσο, ἐπειδή περισσότερο ἀπό μία φορά μοῦ τίθεται ἀπό μέρους σας τό ἐρώτημα-ἀπειλή, ὀφείλω νά σᾶς ἁπαντήσω μέ εἰλικρίνεια: ὄχι ἁπλῶς φοβᾶμαι τήν κόλαση (ὄχι τόσο σύμφωνα μέ τίς δικές σας προλήψεις, προσλήψεις καί κατηχητικές παραστάσεις, ἀλλ᾿ ὡς χωρισμό ἀπό τόν καλό μας Θεό), ἀλλά καί θά προσέθετα πώς ἄν ἀντιμετρήσω τόν ἑαυτό μου μέ τό εὖρος τῆς κύριας ἐντολῆς τοῦ Χριστοῦ, τῆς θείας ἀγάπης, κρίνω ἐμαυτόν ἄξιο τῆς χειρότερης κολάσεως. Ἄν ἔσεῖς ἔχετε καθαρή συνείδηση, πίστη στόν Θεό καί ἀγαπᾶτε νά προσεύχεσθε, τότε ταπεινά σᾶς ζητῶ νά παρακαλέσετε καί γιά ἐμένα τό ἔλεος τοῦ καλοῦ μας Θεοῦ νά διαφύγω ἀπό τίς σκοτεινές γωνιές τῆς κόλασης καί νά βρεθῶ στίς φωτεινές μονές τοῦ παραδείσου, πράγμα πού ὁλοκαρδίως εὔχομαι καί γιά ἐσᾶς.

Μετά τιμῆς καί ἀγάπης

Ἀρχιμανδρίτης

Νικόδημος Κανσίζογλου