Κοκκίωμα, κύστη. Ακρορριζικές αλλοιώσεις από τερηδόνα, τραύμα, μικρόβια, τοξίνες

του Γιώργου Κουτσικάκη, Χειρουργού Οδοντιάτρου Μ.Sc., medlabnews.gr

Όταν ένα δόντι νεκρωθεί από  τερηδόνα ή τραύμα, τα μικρόβια και οι τοξίνες τους περνάνε από το ακρορρίζιο και προσβάλλουν το κόκαλο  τοπικά, που αρχίζει να απορροφιέται. Αυτή η βλάβη ονομάζεται ακρορριζικό κοκκίωμα και ακτινογραφικά  έχει ακανόνιστα όρια.

Μερικές φορές υπολείμματα επιθηλιακών κυττάρων που υπάρχουν εκεί ενεργοποιούνται και δημιουργείται κύστη.  Αυτή είναι ένας σάκος που περιέχει υγρό. Με την πάροδο του χρόνου η κύστη μεγαλώνει και κατατρώει το κόκαλο της γνάθου( πιέζει και προκαλεί απορρόφηση). Μεγάλες κύστεις της κάτω γνάθου έχουν οδηγήσει σε κάταγμα.

Τόσο το κοκκίωμα όσο και η κύστη μπορεί να παραμείνουν χωρίς συμπτώματα για μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρις ότου  ένας παροξυσμός των μικροβίων να προκαλέσει απόστημα.

Μερικές φορές η κύστη προκαλεί ενδοστοματικά μία διόγκωση. Αν γίνει από τον οδοντίατρο παρακέντηση και αναρρόφηση, συλλέγεται ένα υποκίτρινο υγρό. Αυτό επιβεβαιώνει τη διάγνωση κύστης. Στην ακτινογραφία βλέπουμε μία περιγεγραμμένη αλλοίωση, αν και μερικές φορές η διάκριση μεταξύ κοκκιώματος και κύστης δεν είναι σαφής.

Η πρωταρχική αντιμετώπιση είναι η ενδοδοντική θεραπεία του υπεύθυνου δοντιού. Αυτή από μόνη της μπορεί να εξαλείψει την κύστη και να αναπλαστεί το κόκκαλο.

Άλλες φορές προβαίνουμε συμπληρωματικά σε ακρορριζεκτομή. Αυτή είναι μία επέμβαση που αποκόπτεται το ακρορρίζιο και καθαρίζεται ολοσχερώς η βλάβη του οστού με εκπυρήνιση , όπως ονομάζεται, της κύστης.

 Μεγάλες κύστεις απαιτούν ευρύτερη χειρουργική επέμβαση με εκπυρήνιση ή μαρσιποποίηση της κύστης και εξαγωγή των δοντιών, η ανάλυση των οποίων ξεφεύγει του παρόντος σημειώματος.

Κύστεις μπορούν να προκληθούν από έγκλειστα δόντια, οπότε απαιτείται άμεσα η χειρουργική αφαίρεσή τους. Κύστεις υπάρχουν και συγγενώς ειδικά στην άνω γνάθο, συνήθως δεν μεγαλώνουν και δεν προκαλούν αποστήματα.

Προληπτικά θα λέγαμε ότι πρέπει να αντιμετωπίζεται έγκαιρα η τερηδόνα και σε περίπτωση κατάγματος να γίνεται άμεσα η ενδοδοντική θεραπεία. Εξ άλλου οι ακρορριζικές βλάβες σε ένα νεκρό δόντι υπάρχουν ακόμα και όταν δεν φαίνονται στην ακτινογραφικό πλακίδιο, αφού είναι δύο διαστάσεων.