Υπήρχε τότε μία γιορτή προς τιμή του θεού Διόνυσου, τα Ανθεστήρια όπου ομάδες ατόμων γυρνούσαν από σπίτι σε σπίτι και έψελναν ύμνους στο όνομά του. Μαζί τους μάλιστα έφεραν και ομοίομα πλοίου το οποίο συμβόλιζε την άφιξη του Θεού Διονύσου...
Τα κάλαντα ως όρος έρχεται από την Ρωμαϊκή εποχή και έχει να κάνει με τις «Καλένδες» (Calendae), εκδηλώσεις με τις οποίες γιόρταζαν την έναρξη κάθε σεληνιακού μήνα.
Κάλανδος λεγόταν ένας από τα τρία αδέρφια της Αρχαίας Ρώμης όπου σύμφωνα με την μυθολογία έσωσαν την πόλη από την πείνα παρέχοντας τροφή στους κατοίκους της πόλης. Ο Κάλανδος σίτιζε την πόλη τις πρώτες 12 ημέρες του κάθε μήνα. Αυτές οι μέρες ονομάστηκαν Καλένδες. Δώδεκα είναι και οι μέρες από τα Χριστούγεννα ως τα Φώτα. Ο δεύτερος αδερφός ο Νόνος, σίτιζε την πόλη τις επόμενες 10 ημέρες και έτσι ονομάστηκαν Νόνες. Τέλος ο Ειδός την σίτιζε τις υπόλοιπες 8 οι οποίες και ονομάστηκαν Ειδοί.
Στο Βυζάντιο οι Καλένδες μετονομάστηκαν σε «Άσματα Αγερμού». Οι «Αγύρται» (έτσι λεγόντουσαν αυτοί που γυρνούσαν από σπίτι σε σπίτι και έλεγαν τα κάλαντα) εκτός από τα Χριστούγεννα εμφανίζονταν και σε άλλες εορτές όπως τις Απόκριες, το Πάσχα, της Παναγίας, του Σταυρού, του Αγίου Ιωάννη και του Αγίου Γεωργίου.
Τα Χριστουγεννιάτικα κάλαντα αποτελούνται από 29 στίχους. Οι πρώτοι 22 στίχοι εξιστορούν τις μέρες τις γέννησης του κυρίου σαν ένα είδος μηνύματος που μεταδίδετε από γενιά σε γενιά εδώ και 2000 περίπου χρόνια. Ξεκινά από την στιγμή της γέννησης και φτάνει μέχρι την εκπλήρωση της προφητείας του Προφήτου Ησαϊα και του Προφήτου Ιεραμία, την σφαγή των νηπίων από τον Βασιλιά Ηρώδη. Οι τελευταίοι 7 στίχοι παροτρύνουν τους πιστούς να ντυθούν με όμορφα ρούχα και να εκκλησιαστούν.
Οι 29 στίχοι από τα κάλαντα των Χριστουγέννων έχουν ως εξής:
Καλήν εσπέραν άρχοντες,
αν είναι ορισμός σας,
Χριστού καλου και αγαθου την Θείαν γέννησιν,
να πω στ' αρχοντικό σας.
Χριστός γεννάται σήμερον,
εν Βηθλεέμ τη πόλη,
οι ουρανοί αγάλλονται,
χαίρει η φύσις όλη.
Εν τω σπηλαίω τίκτεται,
εν φάτνη των αλόγων,
ο βασιλεύς των ουρανών,
και ποιητής των όλων.
Πλήθος αγγέλων ψάλλουσι,
το Δόξα εν υψίστοις,
και τούτο άξιον εστί,
η των ποιμένων πίστις.
Εκ της Περσίας έρχονται,
τρεις μάγοι με τα δώρα,
άστρο λαμπρό τους οδηγεί,
χωρίς να λείψει ώρα.
Φτάνοντας στην Ιερουσαλήμ,
με πόθο ερωτούσι,
πού εγεννήθη ο Χριστός,
να πάν να τον ευρώσι.
Δια Χριστόν ως ήκουσε,
ο βασιλεύς Ηρώδης,
αμέσως εταράχτηκε,
κι έγινε θηριώδης.
Διοτί πολλά φοβήθηκε,
δια την βασιλείαν,
μην του την πάρει ο Χριστός,
και χάσει την αξία.
Κράζει τους μάγους και ρωτά,
πού ο Χριστός γεννάται,
εν Βηθλεέμ ηξέρομε,
ως η Γραφή διηγάται.
Τους είπε να υπάγουσι,
και όπου τον ευρώσιν,
αφού τον προσκυνήσουσιν,
να παν να του ειπώσιν
Όπως υπάγει και αυτός,
για να τον προσκυνήσει,
με δόλο ως μισόθεος,
για να τον αφανίσει.
Βγαίνουν οι Μάγοι τρέχοντας,
και τον αστέρα βλέπουν,
φως θεϊκό κατέβαινε,
και με χαρά προστρέχουν.
Φτάνοντας εις το σπήλαιο,
βρίσκουν την Θεοτόκο,
και εβάστα στας αγκάλας της,
τον Άγιόν της Τόκο.
Γονατιστοί τον προσκυνούν,
και δώρα του χαρίζουν,
σμύρνα χρυσό και λίβανο,
θεό τον εφημίζουν.
Τη σμύρνα 'ναι ως άνθρωπον,
χρυσόν ως Βασιλέα,
και λίβανον 'ναι ως θεόν,
σ’ όλην την ατμοσφαίρα.
Αφού τον προσκυνήσασιν,
ευθύς πάλι μισεύουν,
και τον Ηρώδη μελετούν,
να πάνε για να εύρουν.
Άγγελος εκ των ουρανών,
βγαίνει τους εμποδίζει,
από άλλην οδό να πορευτούν,
αυτός τους διορίζει.
Και πάλι άλλος Άγγελος,
τον Ιωσήφ προστάζει,
εις Αίγυπτο να πορευτεί,
και εκεί να ησυχάζει.
Να πάρει και την Μαριάμ,
μαζί με τον υιό της,
γιατί ο Ηρώδης εζητεί,
τον τόκο τον δικόν της.
Μη βλέποντας ο Βασιλεύς,
τους μάγους να γυρίζουν,
στην Βηθλεέμ επρόσταξε,
παιδί να μην αφήσουν.
Χιλιάδες δεκατέσσερις,
σφάζουν σε μια ημέρα,
θρήνο κλαυθμό και οδυρμό,
είχε κάθε μητέρα.
Και επληρώθη το ρηθέν,
Προφήτου Ησαΐου,
ως και των άλλων προφητών,
και του Ιερεμίου.
Σ' αυτό το σπίτι που ηρθαμε,
πέτρα να μην ραγίσει,
και ο νοικοκύρης του σπιτιου.
χίλιους χρόνους να ζήσει.
Και αφού σας καληνυχτίσουμε,
πέστε να κοιμηθήτε,
ολίγον ύπνον πάρετε,
και ευθύς να σηκωθήτε.
Να βάλετε τα ρούχα σας,
εμορφα να ντυθήτε,
στην εκκλησία τρέξετε,
εκεί να πορευθήτε.
Να 'κούσετε με προσοχή,
όλην την υμνωδίαν,
του Ιησού μας του Χριστού,
γέννησιν την Αγίαν.
Και όταν θα γυρίσετε,
εις το αρχοντικό σας,
ευθύς τραπέζι στρώσετε,
βάλτε το φαγητό σας.
Και τον σταυρό σας κάνετε,
γευθήτε ευμφρανθήτε,
δώστε και κανενός φτωχού,
όπου το εστερήτε.
Δώστε και μας τους κόπους μας,
αν είναι ορισμός σας,
και ο Χριστός μας πάντοτε,
να είναι βοηθός σας.
...και του χρόνου..
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου