Η Μέρκελ επέβαλε το σχέδιο της για τη διάσωση ευρωπαϊκών τραπεζών.

Ενα μεγάλο βήμα έκανε χθες η Ευρώπη με τη συμφωνία στην οποία προχώρησαν οι υπουργοί Οικονομικών για την τραπεζική ένωση και τη διάσωση των προβληματικών τραπεζών χαρακτηρίζοντας κοσμοϊστορική την ημέρα για τις τράπεζες του μπλοκ.Έπειτα από σκληρές και πολύωρες διαπραγματεύσεις συμπεριλαμβανομένων έξι χωριστών συσκέψεων των υπουργών Οικονομικών, οι χώρες της ΕΕ κατέληξαν σε συμφωνία για τη δημιουργία μίας κοινής ευρωπαϊκής Αρχής που θα έχει τη δύναμη και τα κονδύλια για τη διάσωση ή την

εξυγίανση προβληματικών τραπεζών, βάσει ενός σχεδίου επηρεασμένου σε μεγάλο βαθμό από τις προσπάθειες της Γερμανίας να προστατεύσει τους φορολογουμένους της.

Η συμφωνία θα επιτρέψει τη δημιουργία ενός ενιαίου μηχανισμού αποφάσεων, αρμόδιου να αποφασίζει πώς θα διαχειριστεί τράπεζες της Ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν προβλήματα και να οργανώνει ενδεχομένως την πτώχευσή τους.

Θα είναι ο δεύτερος πυλώνας της τραπεζικής ένωσης, ο οποίος θα επιτρέψει οι οικονομικές κρίσεις να μην επιβαρύνουν τα δημοσια οικονοικά των κρατών της Ευρωζώνης. Ο πρώτος στύλος, η ενιαία επίβλεψη που έχει ανατεθεί στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, θα τεθεί σε ισχύ στο τέλος του 2014 και είχε κι αυτός απαιτήσει ολονύκτιες διαβουλεύσεις πριν από ακριβώς ένα χρόνο.

Ο μηχανισμός αποφάσεων θα αρχίσει να λειτουργεί το 2015 και θα εφαρμοστεί άμεσα σε ό,τι αφορά τις 130 πιο σημαντικές τράπεζες της ευρωζώνης, καθώς και τις διασυνοριακές τράπεζες.

Θα δημιουργηθεί ένα συμβούλιο αποφάσεων, το οποίο θα αποφασίζει αν θα ανακεφαλαιοποιήσει ένα ίδρυμα ή θα το θέσει υπό εκκαθάριση.

Ένα ενιαίο ταμείο θα έρθει να συμπληρώσει το μηχανισμό και θα χρησιμεύει κυρίως για να οργανώνει την πτώχευση μιας τράπεζας ή για να χρηματοδοτεί τα κόστη της αναδιάρθρωσής της. Θα αρχίσει να λειτουργεί σταδιακά από το 2016, αλλά δεν θα είναι πλήρως επιχειρησιακό πριν περάσουν 10 χρόνια.

Το ταμείο αυτό, η ίδια η ύπαρξη του οποίου δεν αντιμετωπιζόταν πάντα θετικά από το Βερολίνο, θα είναι αρχικά «τμηματικό»: κάθε τμήμα θα τροφοδοτείται από τις τράπεζες ενός κράτους και δεν θα επιτρέπεται να διασώζει παρά τις τράπεζες του κράτους αυτού. Όμως τα τμήματα αυτά θα εξαφανισθούν σταδιακά για να καταλήξουν έπειτα από 10 χρόνια σ' ένα ενιαίο ταμείο.

Πριν συνεδριάσουν και πάλι οι 28, συνεδρίασαν το βράδυ της Τρίτης οι υπουργοί μόνο της Ευρωζώνης για να συμφωνήσουν σχετικά με το δημόσιο δίχτυ ασφαλείας που πρέπει να δημιουργηθεί ώστε να μπορέσει να λειτουργήσει το σύστημα περιμένοντας να φτάσει το ταμείο στις πλήρεις δυνατότητές του, που πρόκειται να είναι το 2026 55 δισεκ. ευρώ.

Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ΕΜΣ), το ταμείο διάσωσης της Ευρωζώνης, θα συμμετάσχει στην εν λόγω διάταξη, ενώ η λύση αυτή σκόνταφτε ως τώρα στην αντίθεση της Γερμανίας. Ωστόσο θα συμμετάσχει υπό τη σημερινή μορφή του και συνεπώς δεν θα μπορεί να δανείζει άμεσα στις τράπεζες.

«Το σημαντικό είναι ότι το ταμείο αποφάσεων είναι το αυθεντικό εργαλείο που θα χρησιμοποιήσουμε και αυτό το εργαλείο θα αποτελείται από τον ίδιο τον τραπεζικό τομέα», υπογράμμισε ο ισπανός υπουργός Οικονομικών Λουίς ντε Γκίντος.

Μεταξύ των πιο δύσκολων σημείων είναι και ο προσδιορισμός του ποιος θα παίρνει την επίσημη απόφαση για να εκκαθαριστεί μια τράπεζα. Για νομικούς λόγους, αυτός θα πρέπει υποχρεωτικά να είναι ένας ευρωπαϊκός θεσμός και όχι το συμβούλιο αποφάσεων. Η Γερμανία δεν ήθελε ο θεσμός αυτός να είναι η Ευρωπαίκή Επιτροπή, αντίθετα από τη Γαλλία.

Το Βερολίνο πέτυχε αυτό που ήθελε: οι αποφάσεις του συμβουλίου αποφάσεων θα τίθενται σε εφαρμογή 24 ώρες αφότου υιοθετηθούν, εκτός αν το Συμβούλιο της ΕΕ, που αντιπροσωπεύει τα κράτη, αντιταχθεί στην εφαρμογή τους, έπειτα από πρόταση της Επιτροπής. Αυτή η ταχύτητα αντίδρασης θα επιτρέψει να αποφασίζεται η τύχη μιας τράπεζας μέσα σ' ένα σαββατοκύριακο, πριν ανοίξουν και πάλι οι χρηματαγορές την επόμενη Δευτέρα.

Ένα άλλο σημείο που για καιρό έκανε να αποτυγχάνουν οι συζητήσεις, είναι η νομική βάση του συνόλου του μηχανισμού. Έπειτα από την επιμονή του Βερολίνου, το ταμείο αποφάσεων θα βασίζεται σε μια διακυβερνητική συνθήκη που η Ευρωζώνη έχει προθεσμία να διαπραγματευθεί ως την 1η Μαρτίου 2014. Ο υπόλοιπος μηχανισμός θα είναι κοινοτικός.

Μια συμφωνία ήταν απαραίτητη ως το τέλος του χρόνου ώστε να μπορέσει το κείμενο να συζητηθεί με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και να υιοθετηθεί οριστικά πριν από της Ευρωεκλογές του Μαΐου 2014.

Οι υπουργοί πιέζονταν επίσης από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων για να καταλήξουν σε μια συμφωνία πριν από την ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής, την τελευταία της χρονιάς, που θα πραγματοποιηθεί σήμερα και αύριο στις Βρυξέλλες.

Οι δηλώσεις των υπουργών
«Είναι μια κοσμοϊστορική ημέρα για την τραπεζική ένωση», έγραψε στο λογαριασμό του στο Twitter ο ευρωπαίος επίτροπος αρμόδιος για την Εσωτερική Αγορά, Μισέλ Μπαρνιέ.

Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, δήλωσε ότι «με τη συμφωνία αυτή έχουμε δημιουργήσει τον τελικό νομικό πυλώνα».

«Θα είναι μια περίπλοκη τραπεζική ένωση» επισήμανε ο σουηδός υπουργός Άντερς Μποργκ, η χώρα του οποίου δεν είναι στην ευρωζώνη, προσθέτοντας πως «αμφιβάλλει αν θα επιτρέψει να αυξηθεί η εμπιστοσύνη στην ευρωπαϊκή οικονομική ανάκαμψη».

«Η σημερινή συμφωνία δεν ήταν εύκολο να επιτευχθεί, αλλά άξιζε όλος ο χρόνος που ξοδέψαμε», δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών της Λιθουανίας, Ριμάντας Σάντζους, η χώρα του οποίου κατέχει εκ περιτροπής την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αυτό που απομένει πλέον είναι τα κράτη μέλη να διαπραγματευτούν τους όρους της τελικής συμφωνίας με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ώστε να ξεκινήσει «ένα νέο κεφάλαιο για το τραπεζικό μας τομέα», πρόσθεσε ο Σάντζους.