Ντοκουμέντο: Οι απώλειες Ελλήνων και Τούρκων στην Επανάσταση του 1821

Εν έτει 1973 ένας συνταξιούχος ρώτησε τους υπευθύνους του περιοδικού «Ιστορία» τα εξής: « Πόσοι αγωνισταί , κατά κατηγορίας ( αρχηγοί, οπλαρχηγοί, καπεταναίοι, απλοί στρατιώτες ) και πόσοι από τον άμαχο πληθυσμό σκοτώθηκαν, εξαφανίστηκαν αιχμαλωτίστηκαν πουλήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα κλπ σε όλη τη διάρκεια του αγώνος του 1821; Και πόσοι Τούρκοι;».

Οι αρμόδιοι του περιοδικού έδωσαν στον αναγνώστη πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία αν και την εποχή εκείνη ούτε μητρώα τηρούνταν ούτε πληθυσμιακά στοιχεία και καταστάσεις , ούτε στρατολογικοί πίνακες ή κατάλογοι καπεταναίων, πολύ δε περισσότερο ειδικά στοιχεία φονευθέντων, τραυματισθέντων κλπ...
Κι αν κάπου τηρούνταν δεν διασώθηκαν , εκτός από μεμονωμένα περιστατικά , όπως είναι οι κατάλογοι των μαχητών , που αφοπλίστηκαν από τον Ιμπραήμ , μετά τη συνθήκη παράδοσης του Νεοκάστρου.
Τα σποραδικά ,όμως αυτά στοιχεία δεν θεμελιώνουν ούτε γενική ούτε και πραγματική εικόνα και για έναν ακόμη λόγο. Πολλοί καπεταναίοι παρουσίαζαν μεγαλύτερο αριθμό στρατιωτών από τον πραγματικό για να πάρουν περισσότερα γρόσια ή για να δείξουν πως είχαν πολυαριθμότερο σώμα.
Αντίθετα ,για λόγους ψυχολογικούς και εντυπώσεων, ανέφεραν μικρότερο αριθμό φονευθέντων και τραυματισθέντων, ενώ μεγάλωναν τους αριθμούς των αντιπάλων τους..Παρά ταύτα βρέθηκαν ορισμένα στοιχεία από σοβαρές μάλιστα πηγές και δημοσιεύθηκαν τότε ( μιλάμε για πριν από 45 χρόνια), για να τα έχουμε σήμερα και εμείς.
Το πρώτο στοιχείο είναι από «αίτησιν του Ελληνικού Έθνους περί προστασίας της Μεγάλης Βρετανίας »που γράφτηκε τον Ιούλιο του 1825 και φέρει τις υπογραφές όσων κληρικών, πολιτικών και πολεμικών βρέθηκαν στον Μοριά : Κληρικοί 23,Πολιτικοί 75, Πολεμικοί 46, Στερεά και Εύβοια Κληρικοί 63, Πολιτικοί 169, Πολεμικοί 91.
Το δεύτερο στοιχείο είναι το πρώτο από τα 28 ερωτήματα που έθεσαν οι αντιπρέσβεις των συμμάχων δυνάμεων στον Καποδίστρια και η απάντηση που υπογράφτηκε στον Πόρο στις 18 Οκτωβρίου 1828: «Πόσος ο αριθμός εκατέρων και των Ελλήνων και των Μουσουλμάνων πριν του έτους 1821, εις καθ’έν των τμημάτων της ξηράς και των νήσων της Ελλάδος; Πόσος είναι σήμερα ο αριθμός και ποια η αναλογία αυτών εις αυτά τα τμήματα; »
Οι απαντήσεις που συγκεντρώθηκαν :Πελοπόννησος μέχρι του 1821 ,Χριστιανοί 458.000, Τούρκοι 42.750. Την σήμερον Χριστιανοί 400.000, Τούρκοι μεμονωμένα άτομα.
Θεσσαλία , Στερεά , Εύβοια, και μέρος της Ηπείρου: μέχρι του 1821 Χριστιανοί 400.815 Τούρκοι 45.520. Την σήμερον Χριστιανοί 342.419, Τούρκοι 39.120.
Νήσοι Αιγαίου και Κρήτη μέχρι του 1821 Χριστιανοί 516.700 Τούρκοι 142.300. Την σήμερον Χριστιανοί 183.900 Τούρκοι 23.900
Γενικόν σύνολον αντιστοίχως :1.375.515, 234.570 , 925.310, 62.720.’
To τρίτο στοιχείο δίνει αναλυτικά τον αριθμό των Ελλήνων και Τούρκων κατοίκων του Μοριά. Κόρινθος και Δερβενοχώρια Χριστιανοί 38.000 ,Τούρκοι 2000, Βοστίτσα 10.000-300, Καλάβρυτα 40.000- 450, Πάτραι και Ρίον 30.000-3.500 ,Γαστούνη Πύργος και Λάλα 40.000-5.000, Φανάρι 13.000 -2.500, Αρκαδιά (Τριφυλία) 26.000-300, Νεόκαστρον 3000-1000, Καλαμάτα 12.000-50, Εμπλάκια 15.000-0 Ανδρούσα και Νησί 10.000 -750, Μικρομάνη 2000-0, Λεοντάρι 13.000-1500, Καρύταινα 40.000 -200 , Μυστράς και Πραστός 60.000 -6.000, Τριπολιτσά 25.000-7000 ,Μονεμβασία 8.000-1500, Άγιος Πέτρος 10.000-0, Άργος 18.000-1000 , Ναύπλιον και Κάτω Ναχαγιές 10.000-3.500."
Αν ερμηνεύω σωστά τα στοιχεία ,οι απώλειες των Ελλήνων υπολογίζονται σε 450.205( 1.375.515- 925.310) και των Τούρκων 171.850( 234.570 – 62.720)

timelink.gr